میراث‌فرهنگی به مثابه دانش، دانشی تفسیر-مبنا است و روش‌های پوزیتیو و اثباتی در این حوزه صرفا سطوحِ کمی از مسائل میراث‌فرهنگی را پاسخ می‌دهند. لذا، بر خلاف علوم تحلیلی، در این حوزه، مفسر از نقش و اهمیت بالایی برخوردار است. این موضوع در تمامی حوزه‌های تفسیر-مبنا صادق بوده و تفسیرِ دقیق و صادق از یک پدیده الزاما توامان با شناخت مفسر اتفاق می‌افتد. از اینرو است که در تفسیر احادیث و روایات دینی، جایگاه، شان و مرجعیت علمی و حتی اخلاقی مفسر دارای اهمیت است. علم رجال در تاریخ اسلام به همین دلیل بسیار حائز اهمیت است. رجال‌شناسی در این معنا، اعم از زنان و مردان صاحب دانش بالا در حوزه میراث‌فرهنگی، نقش بسیار مهمی در شناخت مسائل میراث‌فرهنگی دارد.
رجال میراث‌فرهنگی مهمترین منابع برای پاسخگویی به مسائل میراث‌فرهنگی محسوب می‌شوند، افرادی که هر یک در زمینه‌ای اجتهاد داشته و به‌ویژه در موضوع اشیا، محوطه‌ها، بناها و بافت‌های تاریخی خاص که موضوع تحقیقشان بوده است، سخن و رای‌شان مبنای نظریه‌پردازی‌ها و تصمیمات عملی قلمداد می‌شود.
وزیر محترم میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در دوره دولت جدید به منظور حل معضلات و مسایل پیش‌آمدِ میراث‌فرهنگی، به اهمیت باب اجتهاد در زمینه میراث اشاره کردند که نکته‌ای بسیار مهم است. بی‌شک معتبرترین مجتهدانِ حوزه میراث‌فرهنگی، رجالی هستند که علم، عمل و اخلاقشان توامان قرین راهشان بوده و هر یک چراغی برای روشنایی یک یا چند اثر میراث‌فرهنگی محسوب می‌شوند. ایرانِ عزیز بحمدالله در این حوزه برخوردار از یگانگانی گرامی در این حوزه است و بر ما فرض است که نسبت به گرامیداشت و پاسداشت ایشان بیش از پیش کوشا باشیم.
درخصوص تشخیص رجال در حوزه‌های مختلف میراث‌فرهنگی تجارب خوبی در جامعه جهانی وجود دارد. یکی از این برنامه‌ها، برنامه و دستورالعمل پاسداری از گنجینه‌های زنده بشری است که از سوی یونسکو منتشر شده و از منظر میراث‌فرهنگی ناملموس به این موضوع پرداخته و توجه دولت‌ها و ملل مختلف را به آن جلب کرده است.
از منظر این دستورالعمل، گنجینه زنده بشری فردی است که به میزان بالایی دانش و مهارت لازم برای انجام یا بازآفرینی عناصر خاصی از میراث‌فرهنگی ناملموس را دارد، اما ازجمله معیارهای مهمی که یونسکو در این مورد بدان توجه کرده است، معیار «تعهد» آن فرد در حوزه میراث‌فرهنگی است. دستورالعمل از واژه Dedication بهره گرفته است. این واژه در معنای نزدیک به واژه «وقف» و «فداکاری» استفاده می‌شود، یعنی رجال یا گنجینه‌های زنده بشری افرادی هستند که علاوه بر دانایی و توانایی بالا در یک حوزه از میراث‌فرهنگی و داشتن تجربه توسعه دانش میراث‌فرهنگی، خود را وقف آن کرده‌اند و این نکته بسیار اساسی است.
معیار دیگری که در این خصوص یونسکو به آن اشاره کرده است، انتقال دانش است. یعنی رجال میراث‌فرهنگی کسانی هستند که به موضوع آموزش و انتقال دانش و تجارب خود به نسل‌های آتی توجه لازم را داشته و به آن عمل می‌کنند. به عبارتی، رجال میراث‌فرهنگی همگی در معنای واقعی کلمه، معلمِ میراث‌فرهنگی نیز هستند. امید است با انتقال تجارب و دانش این عزیزان به نسل‌های جوان، چراغ دانش میراث‌فرهنگی ایران همچنان روشن بماند. ان شاالله.
انتهای پیام/
